Meyvelerin kurutulması bir saklama yöntemidir, buzhaneler, buzdolapları, derin dondurucular olmadığı zamanlarda yazın kış meyvelerini,kışın yaz meyvelerini el altında bulundurmak başka şekillerde mümkün olmadığından meyvelerin veya sebzelerin uzun süre dayanımını artırmak için başvurulan yöntemdir kurutma , Ancak şunu da unutmamak gerekiyor şimdilerde anlaşıldığına göre yaş meyve ve sebzelerin veremediği şifa etkilerini kuruları verebiliyor.
Kuru meyveler, yaş meyvenin içerdikleri yüzde 80-95 oranındaki suyun yüzde 10 – 20 oranlarına düşürülmesi ile elde ediliyor. Bu kurutma işlemi sonrası, C vitamini dışında bütün minerallerin korunduğu kuru meyveler, vücudu yüksek antioksidan potansiyelleri ile öncelikle serbest radikallere karşı koruyor.
Erik Kurusu
Bol miktarda B1, B2, B3, B6, A, C ve E vitamini içerir. Mürdümeriğinin bağırsakları çalıştırıcı etkisi bilinmektedir. İçerdiği zengin potasyum ve magnezyum mineralleri nedeniyle, tansiyon, karaciğer, kalp, böbrek ve romatizma hastaları ile tuzsuz rejim yapanlara önerilir. Güçlü antioksidanları ile kalp hastalıklarına yakalanma ve kriz riskini azaltıcı etkisi bulunmaktadır.
Elma Kurusu
Besin değeri dışında nefes darlığı ve kalp hastalıklarına karşı koruyucudur. Vücuttan toksinlerin atılmasına yardımcı olur. Lifli olduğu için bağırsakları temizler. Karaciğerinden şikayet edenler, romatizmalılar ve hatta şeker hastaları bile faydalanabilirler. Elma yatıştırıcı, uyku vericidir ve baş ağrılarına iyi gelir. Kabuğuyla küçük parçalara böldüğünüz elmaları kaynatarak içine isterseniz limon, portakal, tarçın koyarak çay olarak tüketebilirsiz.
Kayısı Kurusu
Besleyici ve potasyum açısından çok zengindir. Sindirim sorunlarına iyi gelir; stresi, kansızlığı önler. İçerdiği A vitamini akne gibi cilt bozukluklarını önler. Büyümeye yardımcıdır, görme fonksiyonlarını güçlendirir, şeker hastalığının gelişimini engeller, bağışıklık sistemini korur. Potasyum başta kalp kasları tüm kasların ve sinirlerin iyi çalışmasını sağlar. Kayısı lifli bir meyvedir. Lifli besinlerin kan şekerinin dengeli yükselmesini sağladıkları, zararlı maddelerin bağırsakta kalma süresini kısalttıkları için kanserden korunmada faydalı oldukları saptanmıştır.
Pestil
Dut pekmezi, süt, bal, ceviz, fındık ve undan oluşan, protein, karbonhidrat, yağ, vitamin ve mineral maddelerini önemli ölçüde içeren bir gıda maddesidir. Özellikle A ve B vitaminleri ve demir yönünden zengindir. Vücut doku ve hücrelerinin yenilenmesinde, su dengesinin korunmasında, hormon, enzim üretiminde, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesinde önemli etkiye sahiptir.
Dut Kurusu
Kalsiyum, demir, B1, B2 ve C vitamini yönünden zengin olan dutun birçok hastalığa iyi geldiği bilinmektedir. Beyaz dut ateş düşürücü ve idrar söktürücü (diüretik) etkiye sahiptir. Karaduttan elde edilen şurubun ise ağız ve boğaz hastalıklarında olumlu etkiye sahip olduğu bilinmektedir.
Yaban mersininin faydaları
Yaban mersininin kansere karşı vücudu koruyan enzimleri aktif hale getirmektedir. Kan şekerini düşürüp bağırsak metabolizmasını düzenlemektedir. Kalp krizi riskini azalttığı, göz yorgunluğunu giderdiği, şeker hastalığından kaynaklanan görme bozukluklarını engellediği bildirilmektedir. Yapılan araştırmalarda 100gr yaban mersinin 14gr karbonhidrat, 0,6gr protein, 0,3gr yağ, 13mg C vitamini, 100 IU A vitamini ve 58 kalori içerdiği belirlenmiştir. Sodyum içermeyen, mineral ve vitaminlerce zengin olduğu belirlenen yaban mersininin insan sağlığı açısından çok yararlı olduğu yapılan araştırmalarca ortaya konulmuştur.
Kuru incirin faydaları
İncir, içerdiği yüksek oranlardaki protein, vitamin ve minerallerle hücrelerin yenilenmesini sağlayan bir besindir. 100 gr. kuru incir yenilirse vücudun günlük gereksinimlerinden kalsiyumun %17′si, demir ve magnezyumun %30′u, fosforun %20′si, B1 vitamininin %5′i ve B2 vitamininin %4′ü karşılanmış olur. İncir, içerdiği yüksek orandaki liflerle kolesterolün kana karışmadan atılmasını sağlar.
Sindirimi kolaylaştırır ve vücudumuzu bakterilere karşı koruyucu etkisi vardır. Yüksek orandaki kalsiyum ve fosforla kemik ve dişler üzerinde koruyucu etkileri vardır: incirin içerdiği kalsiyum, diğer besinlerdekine göre daha kolay sindirilir.
Kuru Üzümün faydaları
Karbonhidrat içeriği dolayısıyla iyi bir enerji kaynağıdır. Kuru üzüm A, B1, B2, C vitaminlerini ve çok çeşitli mineraller (demir, çinko, potasyum, magnezyum, fosfor) içerdiğinden dolayı iyi bir besin, faydalı bir ilaçtır. Özelikle bedensel gelişimde etkilidir.
Kuru üzümün idrar arttırıcı, müshil etkilerinden dolayı sindirim problemi yaşayan bireylerde kullanımı oldukça yararlıdır. Ayrıca ülkemizde özellikle kadınlarda görülen kansızlık sorununa karşı koruyucu bir besindir. Kuru üzümün içindeki demir vücutta kolayca emilebilmektedir ve günlük demir ihtiyacının yaklaşık % 35’ i karşılanabilmektedir. Ayrıca böbrek ve karaciğer hastalıklarında da yararlı olduğunu gösteren araştırmalar mevcuttur. İçeriğindeki B vitaminlerinden dolayı unutkanlığa da iyi gelmektedir.
Hurmanın faydaları
İnsanoğlunun yetiştirdiği en eski bitki çeşitlerinden biridir. Hurmanın içerdiği demir, kırmızı kan hücrelerinde bulunan hemoglobin sentezini kontrol eder ve özellikle hamilelikte kansızlığın engellenmesini ve bebeğin gelişimi için hayati önem taşıyan kandaki alyuvarlar dengesinin uygun hale gelmesini sağlar.
Hurmada bulunan kalsiyum ve fosfat ise, iskelet oluşumu ve vücudun kemik yapısının dengelenmesi için çok önemli elementlerdir. Bilim adamları, düzenli yenilmesi halinde kalp ve damar hastalıkları riskini azaltan bu meyvelerin içindeki yararlı maddelerin daha çok kabuklarında bulunduğunu kaydettiler.
Evde Kurutma İşlemi
Kurutma nedir?
Kurutma, meyve ve sebzelerde bulunan yüzde 80-95 oranındaki suyun yüzde 10-20 oranına düşürülerek uzun süre dayanmalarının sağlanması işlemidir.
Bu işlemle içlerindeki su oranı azalan sebze ve meyvelerin şeker oranları yükselir ve dayanıklılıkları artar.
Meyveler arasında kurutmaya en elverişli elma, armut, vişne, erik, kayısı, üzüm ve duttur.
Sebzelerden ise bamya, biber, fasulye, patlıcan ve kabağını sayabiliriz. Yeşillikler arasında ise nane, kekik ve biberiye ilk sıralarda gelir.
Sebze ve meyveleri açık havada, fırında ve kurutma dolaplarında kurutabilirsiniz.
Açık havada kurutma işleminde nelere dikkat etmeli?
Açık havada kurutma, güneşte ve gölgede olmak üzere iki şekilde yapılabilir. Kurutulacak sebze ve meyvelerin kurutmaya uygun olgunlukta olmasına (ham ya da fazla olgun olmamasına) dikkat etmek gerekir. Daha sonra içlerindeki yaprak, çöp, sap, taş gibi yabancı maddeler ayıklanıp yıkanmalıdır. Kurutma işlemi yapılacak sebze ve meyveler yara almamaları için çırpılarak değil, elle toplanmalıdır.
Bütün ve dilimlenmiş sebze ve meyveleri ayrı ayrı kurutmak gerekir. Açık havada kurutma yapılacaksa, kurutulacak sebze ve meyveler doğrudan toprağa serilmemelidir. Sebze ve meyveler açık havada kurutulduktan sonra daha dayanıklı olmaları ve kurtlanmamaları için düşük ısılı fırında (75-100 derece) 10-15 dakika tutulabilir.
Domates dışındaki sebzeler sıcak ve gölge yerlerde, domates ve meyveler ise güneşte kurutulur. Kurutma işlemi ne kadar uzun sürerse, besin kaybı da fazla olacağından kurutma için en sıcak mevsim seçilmelidir.
Kurutulmuş yiyecekler, 10 derecenin altındaki sıcaklıklarda cam, teneke ve emaye kaplarda saklanabilir. Kurutulmuş yiyecekler tazelerine oranla daha çabuk pişer. Ayrıca bunları kullanmadan önce 1-2 saat sıcak suda bekletmek ya da yarım saat süreyle kaynatmak gerekir.
Fırında domates nasıl kurutulur?
Küçük ve etli domatesleri ikiye bölüp çekirdeklerini çıkarın. Fırının ızgarasına dizip 60-70 derecelik fırında 6-7 saat kurutun. Soğuduktan sonra kavanozlara koyup kuru bir yerde saklayın.
Nane ve kekik nasıl kurutulur?
Nane ve kekikleri yaprak yaprak ayırıp yıkayın. Daha sonra temiz bir bezin üzerine serip güneşe koyun. Gece üzerine çiğ yağmaması için içeri alarak renkleri dönene kadar bu işlemi sürdürün.
Elma nasıl kurutulur?
Kurutmak için beyaz etli ve sert dokulu elmaları seçip yıkayın. Daha sonra soyup, çekirdek yataklarını çıkarın ve dilimleyin. Kararmamaları için tuzlu suda 5 dakika bekletin. İpe dizerek ya da bir bez üzerinde güneşte kurutun. Fırında kurutma işleminde ise, 65-70 derecede elmaları 8-10 saat bekleterek yapılır.